Bijeenkomst over het levenseinde was boeiend, levendig en waardevol
Dat mensen ervoor terugschrikken om over hun eigen levenseinde na te denken, bleek niet uit de belangstelling voor de themabijeenkomst in Prinsenhof over dit onderwerp. De zaal zat propvol; er moesten extra stoelen bij. De aanwezigen werden niet teleurgesteld: een warm en waarderend applaus klonk op het eind voor de vijf sprekers die ieder een ander aspect van het sterven en de weg ernaartoe belichtten.
Jan Ackermans, ex-huisarts in Best, had deze
bijeenkomst namens de Seniorenraad weten te organiseren.
Een unieke bijeenkomst, want voor het eerst presenteerden
de sprekers – een klinisch geriater, ethicus en palliatieve
verzorger, allen werkzaam in het Catharinaziekenhuis – nu ook buiten het
ziekenhuis hun verhalen over het doodgaan en de voorbereiding daarop.
Nadenken en praten geeft rust
Omdat mensen steeds ouder worden, komen er tijdens de laatste levensfase ook steeds meer problemen en ziektes op hun weg. Vaak is de nadering van het einde al langer in zicht. Waar geriater Geert van de Aa voor pleit is om vroegtijdig een zorgplanning te maken voor jezelf, samen met de artsen, verzorgenden en je naasten – ook al willen de kinderen er vaak niet over horen. Welke scenario’s zie je voor je? Wat zijn je wensen en wat wil je zeker niet? Wat wil je partner? Wat wil je als je denkt ‘dit is geen leven meer?
Niet alles wat technisch-medisch mogelijk is hoef je te accepteren. Wat is echt belangrijk voor je? Wil je door een zware operatie je leven nog 3 maanden laten verlengen? Vaak betekent dat dat het stervensproces 3 maanden verengd wordt.
Belangrijk is om je wensen als je nog goed bent met je huisarts te bespreken en vast te leggen, wat er moet gebeuren in onverwachte noodsituaties. Leg je niets vast, dan laat je het over aan de ambulance-verplegers, de spoedhulpartsen, de specialisten op de IC en je familieleden over wat te doen en wat te laten. En dat kan heel anders zijn dan zoals je het zelf gewild zou hebben.
Angst voor het verlies
Als we in het ziekenhuis liggen met een levensbedreigende ziekte, is onze reflex om het niet over het levenseinde, de dood te hebben. Vanwege de angst voor het onvermijdelijke, de angst voor het verlies. Maar angst is een slechte raadgever. En het frappante is: artsen hebben precies dezelfde aarzeling en moeite. Patiënt en dokter kunnen lang op elkaar wachten. Jan Ackermans drukte iedereen op het hart: begin er zelf over. Overwin de angst. Durf al het rouwproces in te gaan. Ethicus Erik van de Laar sprak in dit verband over “de kunst van het sterven”. Gebleken is dat mensen die van tevoren nadenken en praten over hun levenseinde veel rustiger overlijden.
Danielle Hurkmans vertelde over de vele mogelijkheden binnen de palliatieve zorg om ook tijdens de allerlaatste fase, als er geen genezing meer mogelijk is, de kwaliteit van het leven te behouden en het sterven te verlichten. Ook zij benadrukte hoe belangrijk het is daarbij zelf het heft in handen te houden: dat je je goed laat informeren over alles en de beslissingen niet aan anderen over te laten, maar zelf te nemen, samen met je naasten.
Geruststellend
Nico Vrijenhoek sloot de presentaties af met een verhaal over De Vlinder, het Bijna Thuis Huis in Best, waar vele professionals en vrijwilligers al 2 jaar 7×24 uurs mensen met veel aandacht verzorgen en bijstaan in de laatste maanden van hun leven, als dat thuis niet kan en men niet in een ziekenhuis wil sterven.
Na de pauze werden de vele vragen vanuit het publiek beantwoord, vooral over niet-reanimeerverklaringen, euthanasieverzoeken en de mogelijkheden en onmogelijkheden voor dementerenden, met als advies: spreek over je levenseindewensen in het vroegste beginstadium van dementie.
De bijeenkomst werd afgesloten met bloemen en een warm en waarderend applaus.
Tot slot twee adviezen van de gespreksleider Jan Ackermans:
1. Beslis zelf; durf tegen de stroom van de doktoren in te gaan en
2. Denk na: wil je je leven verlengen of je stervensproces?